Sa'y Alanı (Mes'a)
Sa’y alanı Mescid-i Haram’ın doğusunda yer alan Safâ ve Merve arasındaki yolu içermektedir. Hac ve umrenin ayrılmaz bir parçası, Allah’ın kitabında emrettiği bir ibadettir.
Safâ ve Merve, Mescid-i Haram'ın etrafında yer alan küçük iki tepedir. Sa’y, Safâ’dan başlayıp Merve’de biten yedi şavttan oluşur ve Allah’u Teala’nın Bakara Suresi 158. Ayetindeki şu buyruğuna dayanır: “Şüphesiz Safa ile Merve, Allah’ın (dininin) nişanelerindendir. Onun için her kim hac ve umre niyetiyle Kâbe’yi ziyaret eder ve onları da tavaf ederse, bunda bir günah yoktur. Her kim de gönlünden koparak bir hayır işlerse, şüphesiz Allah onu bilir, karşılığını verir.”
Safa ile Merve Arasında Sa'y
Safa ile Merve arasında sa'y yapmak, ibadet olarak yapılan bir eylemdir ve bu bize Hacer (a.s)'ın yüksek imanını hatırlatır. Hacer (a.s) Allah’ın kendisini terk etmeyeceğine dair kesin bir inançla birlikte ne su ne de bitki barındıran çorak bir vadide oğlu İsmail (a.s) için su aramak zorunda kalmıştı. İmam Buhârî’nin, Sahih adlı eserinde İbn Abbas (r.a)’dan rivayet edilen hadiste bu duygusal an detaylı bir şekilde geçmektedir.
Safa ve Merve Tepelerinin Tanıtımı
Safa: Harem-i Şerif'in güneyinde, Safa Kapısı’na yakın bir noktada yer alır. Yüksekliği altı metre, genişliği ise üç metredir. Buraya dört basamaktan oluşan merdivenle çıkılmaktadır.
Merve: Harem-i Şerif’in kuzeydoğusunda, Kâ'be'nin biraz ilerisinde yer alan Gu'aygı'an Dağı yakınlarındadır. Buraya çıkış, birbirine bağlı beş basamaktan oluşan bir merdivenle sağlanmaktadır.
Sa’y Alanının Tarihi
Sa’y alanı, halife Ebu Cafer el-Mansur zamanında Safâ ve Merve'ye çıkışı kolaylaştırmak için basamak inşa edilene kadar toprak bir yoldu.
İbadeti kolaylaştırmak için zeminin iyileştirilmesi ve taşlarla döşenmesi zamanla gerçekleşmiştir. Sa’y alanının düzeltilmesi konusunda bir kaynak bulamasak da ilk defa halife Muhammed el-Mehdi döneminde yapıldığı düşünülmektedir. Kendisi Mescid-i Haram’ı her yönden genişletmiş bizzat kendisi mimar ve işçilerin başında durmuştur. Hükümdarlar hala ne vakit ihtiyaç olursa Sa’y alanının geliştirilmesinde ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Suudi Arabistan Krallığı Dönemindeki Gelişmeler (1932’den günümüze):
-
Sa’y Alanının Döşenmesi ve Kaplanması: Hicri 1345 yılında sa’y yapmayı kolaylaştırmak için -Allah rahmet eylesin- Kral Abdulaziz bin Suud sa’y alanını kare taşlarla döşenmesini emretmiştir.
-
Sa’y Alanı Çatılarının Yenilenmesi: Hicri 1366 yılında gölge sağlamak amacıyla, Safa ile Merve arasındaki çatı yenilenmiştir.
-
Sa’y Alanı İnşaat Projesi: Hicri 1375 yılında hacıların daha rahat hareket etmelerini sağlamak için, Harem-i Şerif ve sa’y alanının genişletilmesi için bir proje başlatılmıştır.
-
Safa ve Merve Kemerlerinin Yıkılması: Hicri 1376 yılında merdivenlerin yeniden inşa edilmesi amacıyla Merve kemeri yıkılmış ve hicri 1377 yılında da Safa kemeri yıkılmıştır.
Günümüzde Sa’y
Suudi Arabistan Krallığı, hacıların rahatını artırmak için havalandırmalar ve gelişmiş çatılar ekleyerek sa’y alanının modernleşmesini sürdürmüştür. Ayrıca, hacıların hareketlerini kolaylaştıran lojistik sistemler iyileştirilmiş ve sa’y düzeni organize edilmiştir. Bu gelişmeler, bölgenin büyük sayıda hacıyı güvenli ve rahat bir şekilde ağırlamasını sağlamıştır.
Özet
Safa ile Merve arasında sa’y yapmak, en kutsal ibadetlerden biridir. Bu bölgenin tarihi, Peygamber döneminden yeni Suudi dönemine kadar devam eden bir dizi gelişmeyi yansıtmaktadır. Bu gelişmeler, sa’y deneyimini iyileştirip hacıların ihtiyaçlarını karşılamış ve Suudi Arabistan Krallığı’nın, Rahman olan Allah’ın misafirlerine en yüksek güvenlik ve konfor standartlarında hizmet verme yükümlülüğünü ortaya koymuştur.